Dlaczego płacimy za jednorazówki

Jednorazówki, czyli torebki foliowe służące do pakowania zakupionych towarów (mogą być wielokrotnego użytku) od niedawna w niektórych sklepach kosztują. Sklepy tłumaczą się ekologią i dbaniem o środowisko. Czy odpłatność za „foliówki" jest zgodna z prawem?

Wyjaśnia Bernadetta Dereszowska, Powiatowy Rzecznik Konsumentów

Do niedawna większość jednorazówek konsument otrzymywał przy zakupie towaru bezpłatnie. Płacił jedynie za te grubsze i większe nieprzeźroczyste foliowe torby jednorazowe. Obecnie jest inaczej. Pojawiły się torby wykonane z tworzyw biodegradowalnych i to za nie sprzedawcy żądają zapłaty. Czy to zgodne z prawem?

Opakowaniami, w rozumieniu przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Także części opakowań i elementy pomocnicze połączone z opakowaniami i przeznaczone do tego samego celu, co dane opakowanie. Wśród kategorii opakowań mamy tzw. opakowania transportowe, służące do transportu produktów w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych w celu zapobiegania ich uszkodzeniom. Do tej kategorii moglibyśmy ewentualnie zaliczyć jednorazówki.

Otóż ani przepisy dotyczące sprzedaży konsumenckiej, ani opakowań nie przewidują obowiązku zapewnienia nieodpłatnych opakowań służących konsumentom do dostarczenia zakupionych towarów do miejsca celowego (swoich mieszkań lub domów). Sprzedawca jest zobowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne, umożliwiające dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego i sprawdzenie jego jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów
i podstawowych podzespołów. Jest także zobowiązany wydać kupującemu wraz z towarem konsumpcyjnym wszystkie elementy jego wyposażenia oraz instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy. Nie ma obowiązku natomiast wydawania torebek foliowych. Jest to zatem dobra wola każdego sprzedawcy.

Niektórzy sprzedawcy traktują torby foliowe, jako produkt handlowy i po prostu go sprzedają, nie zaś oddają bezpłatnie. Do 1 stycznia 2003 roku, czyli przed wejściem w życie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, przepisy regulowały kwestię obowiązku opakowań. „Przy sprzedaży samoobsługowej należało udostępnić konsumentowi nieodpłatnie materiały odpowiednie do zapakowania zakupionego towaru (nie musiały to być te powszechne tzw. jednorazówki)." Ustawa o sprzedaży konsumenckiej obowiązująca od 1 stycznia 2003 roku zniosła ten obowiązek, a raczej nic nie stanowi w tej kwestii. Zatem zapewnienie nieodpłatnie odpowiednich materiałów do opakowania towaru jest dobrą wolą sprzedawcy i może być sposobem na pozyskanie większej liczby klientów.

(oprac. Patrycja Stanek)

Artykuł ukazał się w: "Przełom" nr 2 (14 stycznia 2009), s.20 - "Dlaczego płacimy za jednorazówki"