Spotkanie z zabytkami w Chrzanowie

Chrzanów jest miastem o średniowiecznym rodowodzie. Z ówczesnych czasów zachował się szachownicowy układ rynku z wybiegającymi zeń ulicami. Drewniana XV i XVI-wieczna zabudowa spłonęła w okresie najazdu szwedzkiego. Nie zachował się także drewniany, piętrowy ratusz z zegarem istniejący jeszcze w XVIII w. Większość zachowanych zabytkowych budynków w śródmieściu pochodzi z końca XIX i początku XX w. W tym okresie powstał pierwszy plan regulacyjny Chrzanowa (1838r), który przewidywał przebudowę miasta oraz zadrzewianie śródmiejskich ulic w celu podniesienia estetyki. Ożywienie ruchu budowlanego przypadające na przełom XIX i XX w i okres międzywojenny, wynikało z rozwoju gospodarczego miasta, ponownego uruchomienia kopalni "Matylda", powstania fabryk lokomotyw czy zakładów ceramicznych.

Co warto zobaczyć:

Rynek Chrzanowski

Zespół kamieniczek Rynku - z połowy XIX w. i początku XX w. oraz Rynek wraz z wychodzącymi z niego ulicami Świętokrzyską, Kadłubek, 29 Listopada (dawniej Kościelecka) jest częścią zachowanego średniowiecznego układu urbanistycznego.

Aleja Henryka

Aleja Henryka (Loewenfelda - jednego z właścicieli Chrzanowa), wytyczona i rozbudowana na przełomie XIX i XX w. jako droga łącząca dwór z dworcem kolei krakowsko-wiedeńskiej. Była ona miejską promenadą o szerokiej jezdni z kostki porfirowej i melafirowej, chodnikami po obu stronach oraz szpalerami kasztanowców, lip i klonów. Do dziś zachowała charakter głównej ulicy, przy której swoje siedziby mają instytucje samorządowe, wymiar sprawiedliwości, banki, firmy, organizacje oraz liczne placówki handlowo-usługowe.

Zabytkowy Lamus dworski

zabytkowy Lamus dworski - przy ul. Mickiewicza 13, budynek z końca XVI w., w części zbudowany z miejscowego kamienia. Przebudowany przez ostatnich właścicieli pod koniec XIX w. Obecnie siedziba Muzeum w Chrzanowie.

"Dom Urbańczyka"

"Dom Urbańczyka" - budynek z końca XIX w. w typie dworku, usytuowany w niewielkim ogrodzie. Zaprojektowany i zbudowany przez powiatowego budowniczego Franciszka Urbańczyka. Budynek jest ciekawym przykładem małomiasteczkowego budownictwa willowego o wyraźnych cechach regionalnych. Obecnie oddział Muzeum w Chrzanowie.

Dwór w Płazie

W sołectwie Płaza zachował się klasycystyczny pałac z XVIII/XIX wieku. Gruntownie przebudowany w 1900 r., przez arch. Zygmunta Hendla. Obecnie mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej.

Pomniki

Pomnik Zwycięstwa i Wolności na Placu Tysiąclecia ku czci poległych w powiecie chrzanowskim partyzantów Gwardii Ludowej i Armii Ludowej.

W parku w Kościelcu - Pomnik Braterstwa i Wdzięczności na miejscu grobów 1365 żołnierzy radzieckich poległych w walce Chrzanowa i okolic.

Zabytki Sakralne

Kościół Parafialny pw. Św. Mikołaja

Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja z gotyckim prezbiterium z przełomu XIV i XV wieku, ze szkarpami i ostrołukowymi oknami oraz z barokową kaplicą św. Stanisława z 1641 r., nawa pochodzi z 1914 r., dzwonnica z XIII, XIV wieku; w kościele do najwartościowszych zabytków należą: wczesnorenesansowy świecznik spiżowy (1598 r.), gotycka monstrancja z XV w. oraz wczesnobarokowa łódka na kadzidło.

Kościół w dzielnicy Kościelec

Kościół w dzielnicy Kościelec, z 1843 r. z cennym sprzętem z poprzedniego kościoła z 1 poł. XVIII w., przeważnie klasycystycznym a nawet gotyckim; z 1484 r. pochodzi dzwon ze znakiem górniczym w postaci złożonych na krzyż kilofów.

Kościół pw. Św. Krzyża w Płazie

Kościół parafialny p.w. św. Krzyża w Płazie - z prezbiterium z 1526 r. oraz nawą z 1576 r., ołtarz główny - wczesnobarokowy, boczny - późnobarokowy, reszta wyposażenia przeważnie barokowa i klasycystyczna.

Cmentarz

Cmentarz parafialny, na którym znajduje się pomnik uczestnika powstania styczniowego, porucznika Elji Marchettiego, adiutanta Francesco Nullo, który zginął w 1863 r. w bitwie pod Krzykawką oraz kaplica Loewenfeldów, z początku XX w. zaprojektowana przez architekta Teodora Talowskiego.

Cmentarz wyznania mojżeszowego przy ul. Podwale, którego najstarsze nagrobki pochodzą z XVIII wieku.